TRANS2: TRANSitie naar een robuust achterlandtransport

Achtergrond en Aanleiding

Hoe maken we het watertransport van onze havens naar het achterland klimaatbestendig? Dit werd onderzocht in het TRANS2-project, geïnitieerd en gecoördineerd door Deltares. TRANS2 staat voor “TRANSitie naar een klimaatbestendig en duurzaam Rotterdams achterlandtransport.” en is een zogenaamd TKI-project (Topconsortium voor Kennis en Innovatie), opgericht om innovatie vanuit de tien topsectoren in Nederland te stimuleren.

Aanpak

De kern van het TRANS2-initiatief wordt gevormd door een door Copernicos ontwikkeld systeem–dynamisch model. Dit model simuleert niet alleen het transportsysteem, maar laat ook zien hoe onderling verbonden factoren zoals droogte, scheepscapaciteit, transportprijzen en verkeerscongestie elkaar in de loop van de tijd dynamisch beïnvloeden. In tegenstelling tot statische tools stelt het Systeem-dynamische– model belanghebbenden in staat om “what–if“-scenario’s uit te voeren en onbedoelde gevolgen, systeemknelpunten en aangrijpingspunten voor strategische beslissingen te ontdekken. Het is niet zomaar een hulpmiddel, het is een denkkader dat complexiteit zichtbaar en beheersbaar maakt. Het stelt betrokkenen in staat goed onderbouwde beslissingen te nemen. 

Inzichten

 Het model levert kwantificering van de impact van droogte op de toeleveringsketen op vier belangrijke manieren: verminderde bevaarbaarheid, tekorten aan schepen, congestie op terminals en onrendabele transportprijzen. Door middel van simulaties werden acht aanpassingsstrategieën getest, variërend van het aanpassen van scheepsafmetingen tot het vergroten van de havencapaciteit. De meest robuuste strategieën, volgens het model, zijn die welke de laadcapaciteit van schepen handhaven en de vlootomvang stabiel houden tijdens droogteperiodes. Deze twee factoren bleken een cascade van verstoringen in het transportsysteem te voorkomen, wat cruciaal bleek voor de veerkracht van het transportsysteem. 

Resultaten

Wat dit model krachtig maakt is, naast gekwantificeerde inzichten, het vermogen om dialoog en leren tussen belanghebbenden te bevorderen. Het is transparant opgebouwd (“white box”-modellering) en nodigt uit tot verkenning en co-creatie. Een op het model ontwikkelt dashboard stelt betrokkenen in staat om de impact van beleid zelf te testen (hieronder demo-model beschikbaar). Daarmee wordt het model meer dan een onderzoeksinstrument: het wordt een gedeelde taal voor de planning van een veerkrachtig en toekomstbestendig binnenvaartsysteem.